Máy phát điện hoạt động từ thủy động lực học (các Nhà máy thủy điện) là nơi chuyển đổi sức nước (thủy năng) thành điện năng. Nước được tụ lại từ các đập nước với một thế năng lớn. Qua một hệ thống ống dẫn, năng lượng dòng chảy của nước được truyền tới tua-bin nước, tua-bin nước được nối với máy phát điện, nơi chúng được chuyển thành năng lượng điện. Gần 18% năng lượng điện trên toàn thế giới được sản xuất từ các nhà máy thủy điện. Năng lượng điện từ nhà máy thủy điện là một dạng năng lượng tái sinh, năng lượng sạch vì không thải các khí có hại cho môi trường như các nhà máy điện khác.Sau đây chúng ta điểm qua những nhà máy thủy điện lơn nhất thế giới.
1. Nhà máy phát điện Tam Hiệp

Nhà máy thuỷ điện Tam Hiệp được đánh giá là “Vạn Lý Trường Thành” trên sông Dương Tử, là tượng trưng cho sự kiêu hãnh, lòng tự hào và là biểu tượng chứng minh con người sẽ chinh phục được tự nhiên dù có khó khăn đến đâu đi nữa.

Nhà máy Thủy điện Tam Hiệp được khởi công xây dựng năm 1993 với tổng vốn đầu tư xấp xỉ 180 tỷ NDT (22,5 tỷ USD). Nhà máy có 26 tổ máy phát điện với tổng công suất thiết kế tối đa 18,2 triệu KW và sản lượng điện hàng năm 84,7 tỷ KW. Nhà máy Thủy điện Tam Hiệp hiện cung cấp điện cho 15 tỉnh thuộc miền trung, đông, tây và tây nam Trung Quốc, giúp cải thiện đáng kể tình trạng thiếu điện ở các khu vực đó. 

Kể từ khi tổ máy phát điện đầu tiên được chính thức đưa vào hoạt động từ năm 2003 đến 9 giờ sáng ngày 29/10 (giờ địa phương), Nhà máy thủy điện Tam Hiệp đã sản xuất được 138,3 tỷ KW điện. Hiện tại, 14 tổ máy của nhà máy trên đã hoạt động hết công suất, 12 tổ máy khác vẫn đang trong quá trình xây dựng.

2. Nhà máy phát điện Itaipu

Nhà máy thủy điện Itaipu được xây dựng từ năm 1975 đến năm 1991 trên con sông Parana. Itaipu là biểu tượng cho sự liên kết xây dựng của 2 nước láng giềng, Brazil và Paraguay.

Công trình được thực hiện bởi Itaipu Binacional. Nhà máy phát điện gồm 18 turbine cho tổng công suất sản lượng điện là 12.600 MW và cho sản lượng 75 triệu MW/năm. Sự quan trọng của thủy điện này được thực tế chứng minh vào năm 1995, khi mà chỉ riêng Itaipu cung cấp 25% năng lượng cho Brazil và 78% cho Paraguay.

Itaipu có một con đập tràn nằm ở bên bờ phải, với 14 đoạn cửa cống, tổng tiềm năng lưu lượng là 62.200 m3/s (đứng thứ 2 trong kỷ lục về lưu lượng). Lượng sắt, thép được dùng để tạo kết cấu cho con đập này có thể đủ cho xây dựng 380 tháp Eiffel và lượng xi măng sử dụng cho Itaipu gấp 15 lần lượng dùng để xây dựng đường hầm nối giữa Pháp và Anh. 

3. Nhà máy phát điện Guri

Guri là một nhà máy thuỷ điện lớn tại Venezuela, nằm tại bang Bolivar trên sông Caroni. Công suất 10,30GW, được bắt đầu xây dựng vào năm 1963. Đến năm 200, nhà máy được kết cấu lại. Điểm đặc biệt của nhà máy thuỷ điện này là những bức tường của phòng cơ khí của nhà máy do nhà hoạ sỹ nổi tiếng người Venezuela Karlos Kruz-Diez sơn.

4. Nhà máy phát điện Churchill Falls

Churchill Falls được xây dựng trên sông Churchill ở tỉnh Newfoundland và Labrador của Canada. Công suất của nhà máy là 5,43GW. Nhà máy được xây dựng tại địa điểm của thác nước có chiều cao 75m. Sông, thác nước và nhà máy thuỷ điện được đặt theo tên của vị thủ tướng nước Anh U. Churchill.

5. Nhà máy phát điện Tucurui

Tucurui – nhà máy thuỷ điện được xây dựng trên sông Tocantins, nằm ở thành phố Tucurui, bang Toncantins, Brazil. Công suất của nhà máy là 8,30GW. Trong thời gian xây dựng nhà máy, thành phố Tucurui nằm trong vùng bị ngập lụt nên đã lấy tên của thành phố đặt cho nhà máy thuỷ điện này.

6. Nhà máy phát điện Sayano-Shushenskaya mang tên P.S. Neporozhny

Là nhà máy thuỷ điện có công suất mạnh nhất nước Nga (6,4GW). Sau khi xảy ra thảm hoạ năm 2009 nhà máy chỉ hoạt động với công suất 1,28 GW. Nhà máy được xây dựng tại sông Enisei, làng Cheryomushki (Khakassia), gần Sayanogorsk.

Nhà máy thuỷ điện này được xây dựng trong vòng 18 năm (từ năm 1970 đến năm 1988). 75% năng lượng sản xuất ra cung cấp cho nhà máy nhôm Sayanogorki. Vào năm 2009, nhà máy này đã xảy ra thảm hoạ lớn tại tổ máy thuỷ điện số 2 làm nước tràn vào phòng cơ khí, làm hỏng tổ hợp máy số 7 và số 9. Toà nhà của phòng cơ khí bị phá huỷ một phần. Nước tràn vào tổ hợp máy số 3,4,5. Hậu quả làm 75 người chết.

7. Nhà máy phát điện Krasnoyarsk

Nhà máy thuỷ điện Krasnoyarsk nằm trên sông Enisei cách Krasnoyarsk 40 km. Nhà máy này có công suất lớn thứ hai ở Nga (6,00GW), nằm trong thác nước Enisei. Khi thiết kế nhà máy thuỷ điện này đã cho phép có những sai sót về sinh thái. Dự kiến, lỗ nước trên băng chống đông sẽ có chiều dài 20km, nhưng thực tế khi thi công nó gần 200km. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến sinh thái và khí hậu.

8. Nhà máy phát điện Bratsk 

Nhà máy thuỷ điện này được đặt theo tên của lễ kỷ niệm lần thứ 50 của cách mạng tháng 10 vĩ đại, được xây dựng trên sông Angara tại thành phố Bratsk tỉnh Irkutsk. Nó là một trong những nhà máy thuỷ điện nổi tiếng và lớn nhất của Nga. Nhà máy thuỷ điện này chính thức được bắt đầu xây dựng năm 1954 và kết thúc xây dựng vào năm 1967.

9. Nhà máy phát điện Ust-Ilim

Nhà máy thuỷ điện Ust-Ilim được xây dựng trên sông Angara tại tỉnh Irkutsk, ở thành phố Ust-Ilim. Nhà máy thuỷ điện này có công suất 3,84GW, độ cao thượng lưu so với mực nước biển 296m. Nhà máy được chính thức bắt đầu xây dựng năm 1963 và kết thúc xây dựng năm 1980.

10. Nhà máy phát điện Boguchanskaya

Nhà máy thuỷ điện Boguchanskaya được xây dựng trên sông Angara, trên lãnh thổ vùng Krasnoyarsk. Toạ lạc tại 367km hạ lưu của nhà máy thuỷ điện Ust-Ilim và 444km từ cửa sông. Nhà máy thuỷ điện nằm trên thác nước Angara. Công suất của nhà máy là 3,00GW. Công ty cổ phần mở Krasnoyarskenergo đã mua toàn bộ năng lượng điện do nhà máy thuỷ điện này sản xuất đến năm 2028.